Üre Zehirlenmesi Nedir? Üre Nasıl Kullanılır? Mısır Silajında Üre Kullanılır Mı?
* Ürenin sığır yemlerine
bir protein hammaddesi olarak ilave edilmesinin ekonomik avantajı, süt ve besi
sığırlarının daha yaygın zehirlenmelerinden birisine sahip olmaktadır.
* Üre, alıştırılmayan
çiftlik hayvanları için çok toksiktir. Bununla beraber, Rumen
mikroorganizmaları günlük az miktarlarda tekrarlanan ilavelere adapte olur ve
üre içindeki nitrojeni amino asitlere dönüştürür. Bunlar da hayvanlar
tarafından emilir ve bundan yararlanırlar. Bu mikroorganizmalar araya girmemiş
olsa üre, amonyağa hidrolize olur ve Rumen’den hızla absorbe edilir. Yüksek
düzeyde öldürücü hale gelir. Artan üre miktarlarını güvenle kullanabileceği
Rumen florasının oluşması, yaklaşık 6 haftalık bir zaman alır. Bununla beraber,
üre ile besleme 48 saat gibi az bir süreyle kesilirse, üreye adapte olan bu
popülasyon ölür. Ara verdikten sonra önceki seviyesinde üre ile beslemeye devam
edilirse, zehirlenme ile sonuçlanabilir. En fazla üre zehirlenmesi olayları,
üre ile beslemenin kesilmesini takiben, dana yemler veya silaj içinde ürenin
yetersiz karışımını takiben, kazaen aşırı miktarda üre ilavesini müteakip veya
sığırlar kazaen bir üre torbasına yedikleri zaman oluşur.
Semptomlar
* Sebebi dikkate
alınmadan, akut üre zehirlenmesi dramatik bir hastalıktır. Zehirlenmenin
başlaması, genellikle yedikten sonra yarım saat içinde oluşur. İlk belirti,
aşırı duyarlılıktır ve hayvanlar dış uyarıcılara karşı alışılmadık şekilde
alarma geçer ve tepki gösterir. Ahır içinde veya merada hızlı hareket eder.
Sonuçta tam bir koşuya başlar ve giderken böğürürler. Bu davranış daha fazla
agresif olmaya, bilinçsizce davranmaya ilerler ve duvarların veya çiftlerin
içine koşar ve zaman zaman da meradaki diğer hayvanlara veya insanlara
saldırırlar. Bu durum, sendelemeye ilerler ve hayvanlar sonuçta çökmeden önce
emekleme hareketi gösterir. Aşırı salya akıntısı, şişme, soluma ve ateş
sabit bulgulardır. Bu semptomlar, akut çayır tetanisi ve kuduzun şiddetli
şekline yakın benzerlik gösterir. Belirtilerin başlamasından ölüme kadarki
bütün olay, genellikle bir saatten daha az bir zaman alır.
Üre Zehirlenmesi Tedavisi
* Ölümcül bir dozda üre yiyen hayvanın tedavisi basit değildir. teoride, ağızdan (oral) veya direkt Rumen içerisine pompa ile verilen sirke gibi zayıf asitlerle amonyağın nötralize edilmesi, bu probleme yardım etmelidir. Ancak herhangi iyi sonuç almak için yaklaşık olarak 7,5 litre sirkenin verilmesi gerekir ki, o an için bu kadar çok sirkeyi bulma imkanı nadirdir.
* Ticari süt ineği rasyonlarının çoğu biraz üre ihtiva eder ve usulüne uygun olarak kullanıldıkları zaman mükemmel güvenli bir protein maddesidir. Burada önemli olan etken, sığırların buna alıştırılmış olması ve yemlere iyice karıştırılmış olmasından emin olmaktır. Ayrıca Rumen florasının üreyi uygun bir şekilde kullanabilmesini sürdürmek için, üre ile beslenen sığırların yeterli yüksek enerjili yemler alması da önemlidir.
Silaja Üre İlavesi Hakkında Sıkça Sorulan Sorular!
* Üre,% 46 nitrojen (azot) veya% 287 ham proteine eşdeğer yapay bir yem bileşenidir. Üre, geviş getiren hayvan yemlerinde kullanılmak üzere diyetle alınan proteinlerin temel maddesi olan bir azot kaynağıdır. Vücuda alınan üre amonyağa indirgenir ve işkembe bakterileri amonyağı bakteri proteinine dönüştürür. Bu tip protein daha sonra sindirilir ve bir protein kaynağı olarak alt sindirim kanalındaki geviş getiren hayvan tarafından kullanılabilir hale gelir.
* Üre, geniş bir diyet yelpazesindeki işkembe bakterilerinin ihtiyaçlarını karşılamak için azot kaynağı sağlayabilir. Üre düşük seviyelerde beslenir (günde hayvan başına 0-170 gram) ve uygun karıştırma ve yem dağıtımını gerektirir. Üre, aşırı verilirse veya diyette uygun şekilde karıştırılmazsa zehir etkisi yapabilir. Mısır silajı ham protein bakımından düşük olduğundan (% 8), protein içeriğini artırmak için mısır silajına üre eklemeye yönelik ilgi devam etmektedir.
* Çin halk Cumhuriyetinde kuzular üzerine
yapılan bir çalışmada yeme 10 g üre eklenmesi 130 g soya küspesinin eklenmesine
eşdeğer bir sonuç vermiştir (1).
* Brezilya’da sorgumda yapılan bir çalışmada silaj kuru maddenin %2 oranında üre eklenmesi dengeli bir fermantasyon (maylanma) sağlayarak silajın ham protein ve sindirilebilirlik oranını önemli ölçüde artırmıştır (2).
* A.B.D. Michigan eyaletinde düşük proteinli mısır silajına üre ilavesi ile ilgili süt inekleri üzerine yapılan bir çalışmada kuru maddenin %0,5 kadar üre ilavesi süt ve karkas verimini artırarak yemden %25 tasarruf sağladığı belirtilmiştir (3).
Mısır Silajıma Üre Eklemeli Miyim?
* Çoğu durumda, bu sorunun cevabı hayır olacaktır. Üre istenirse diğer yöntemlerle diyete kolaylıkla eklenebilir. Üre, tahıl karışımlarına veya protein karışımlarına kolayca dahil edilebilir. Toplam rasyon karışımı (TMR) ekipmanları, beslenmeden önce ürenin diyetlere katılmasını sağlar.
* Mısır silajına üre eklendiğinde, mısır silajı her beslendiğinde üre otomatik olarak diyete girmeye zorlanır. Bu nedenle mısır silajına üre eklenmesi, yem yönetiminde esnekliği azaltır.
Mısır Silajına Üre Hangi Oranda Eklenir?
* Yemlik üre, ton başına 2- 2,5 kg (% 35 DM) oranında mısır silajına eklenebilir. Mısır silajına ton başına 2 – 2,5 kg eklenmesi, mısır silajının protein içeriğini% 8'den % 11-12'ye çıkaracaktır.
Üreyi Mısır Silajına Nasıl Uygularım?
* Üre, kaba yem yığınlarının üzerine yayılabilir, ancak bu yöntem genellikle dengesiz dağılımla sonuçlanır ve yoğun emek gerektirir. Silaj çukurlarına üre eklemek son derece zordur ve genellikle çok emek yoğundur. Bu nedenle ürenin silajın her yerine eşit dağılmasında özen göstermek gerekir.
Tarlada Kullandığım Üre Gübresine Silaj İçin Kullanabilir Miyim?
* HAYIR. Yem sınıfı üre, diğer bileşenlerle ve karıştırma işlemleriyle uyumlu, yüksek kaliteli, küçük-granüllü bir üründür. Gübre sınıfı üre daha büyük bir granül boyutuna sahiptir ve zararlı atıklar içerebilir. Hayvanların yemine karıştırırken ve beslerken sadece yem kalitesinde üre kullanın.
Mısır Silajına Ticari Üre İçerikli Silaj Katkı Maddesi Eklemeye Ne Dersiniz?
* Üre içeren ticari silaj katkı maddeleri, yavaş salınan POA (protein olmayan azot) ve gerçek protein kaynakları içerebilir. Mineraller ve vitaminler gibi diğer besinler de bu ürünlere yaygın olarak eklenir. Bu ürünleri sunan şirketler genellikle uygulamayı kolaylaştırıcı unsurları da tedarik ederler. Bozulabilir proteinin birim maliyeti, yem sınıfı üre ile karşılaştırıldığında bu ürünlerde genellikle daha yüksektir. İstenirse benzer ürünlerle yemlemeden önce TMR mikserlerine eklenebilir ve bu da yem yönetimi esnekliğini artırır.
Mısır Silajına Üre Eklemek Hakkında Başka Ne Bilmeliyim?
- Aşırı kuru mısır silajına eklemeyin (>% 40’dan fazla Kuru Madde olursa).
- Üre eklenmiş mısır silajını beslerken birden fazla Protein Olmayan Azot kaynağı ile beslemeyin.
- Genç buzağılara (100 Kg'dan az) üre ile mısır silajı yemeyin.
- Mısır sapı silajına veya yüksek nemli mısıra üre eklemeyin.
- Ürenin herhangi bir yemle iyice karıştığından emin olun.
* Maliyetleri düşürmediği, beslemeyi
basitleştirmediği veya gerekli işkembe bozunur proteini eklemediği sürece üre
tavsiye edilmez (4).
*Kaynak: Prof. Dr. Mustafa ERAYMAN Makalesinden alıntı yapılmıştır.
0 Yorumlar